Περιεχόμενα

Μήπως έχετε φτάσει στο σημείο της εξουθένωσης;

«Έχουμε περάσει από ένα συλλογικό τραύμα…» Αυτά ήταν τα λόγια που χρησιμοποίησε ο CEO του American Psychological Association, Dr. Arthur C. Evans, για να περιγράψει τη χρονιά που διανύσαμε¹. Πράγματι, εδώ και ένα χρόνο, η ζωή όλων μας έχει αλλάξει δραματικά. Από τις συνθήκες εργασίας έως και τις διαπροσωπικές μας σχέσεις, κάθε πτυχή της ανθρώπινης φύσης διαταράχθηκε. Τα παγκόσμια δεδομένα αποκαλύπτουν την αρνητική επίδραση της πανδημίας στη ψυχολογική μας υγεία, υποδεικνύοντας πως 4 στους 10 ενήλικες αναφέρουν συμπτώματα αγχώδους ή καταθλιπτικής διαταραχής, καθώς και προβλήματα με τον ύπνο, τις διατροφικές συνήθειες, και τη χρήση ουσιών (π.χ. αλκοόλ)². Εάν αισθάνεστε ότι βιώνετε υπερβολικό άγχος στην καθημερινότητά σας είναι πολύ πιθανό η εξουθένωση (burnout) να βρίσκεται στο κατώφλι σας. Είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται ευρέως, όμως τί ακριβώς σημαίνει και πώς προκαλείται;

Η εξουθένωση είναι μία αντίδραση σε παρατεταμένο ή χρόνιο εργασιακό άγχος και χαρακτηρίζεται από τρεις διαστάσεις: εξάντληση (αίσθηση σωματικής και γνωστικής κούρασης η οποία τείνει να επιμένει), κυνισμό (μη επένδυση στις απαιτήσεις της εργασίας, καθώς και μείωση της εργασιακή αφοσίωσης), και αίσθημα μειωμένης επαγγελματικής ικανότητας (μείωση αποδοτικότητας και χαμηλή αυτό-αποτελεσματικότητα)³. Το άγχος που συμβάλλει στην εξάντληση προέρχεται κυρίως από την εργασία, αλλά λειτουργούν επίσης επιβαρυντικά, ο τρόπος της ζωής μας, το καθημερινό στρες, η κούραση της καθημερινότητας, τα προσωπικά χαρακτηριστικά, καθώς και ο τρόπος που σκεπτόμαστε, όπως η τάση για τελειομανία και απαισιοδοξία.

Πληθώρα αιτιών μπορούν να μας οδηγήσουν σε κατάσταση εξουθένωσης. Ξεκινώντας, εργαζόμενοι με υψηλό φόρτο εργασίας με χαμηλή αναγνώριση και χαμηλές αποδοχές, ασαφείς απαιτήσεις, και σοβαρές συνέπειες όταν κάνουν λάθη, βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο να παρουσιάσουν εργασιακή εξουθένωση. Επίσης, άτομα που είναι τελειομανή ή εκείνα με απαιτητικό και πολυάσχολο τρόπο ζωής και με μικρή ικανότητα αυτό-φροντίδας, ενέχουν επίσης υψηλότερο ρίσκο για την ανάπτυξη συμπτωμάτων.

Ποια είναι τα συμπτώματα της εργασιακής εξουθένωσης;

· Μειωμένη σωματική ενέργεια

Αίσθημα συνεχούς κούρασης, καμία διάθεση να πάμε στη δουλεία μας, και συνεχείς σκέψεις αποφυγής από διάφορα καθήκοντα.

· Συναισθηματική εξάντληση

Αίσθημα ανυπομονησίας, κυκλοθυμίας και ευερεθιστικότητα. Αδυναμία να αντιμετωπίσουμε την καθημερινότητα με την ευκολία που το κάναμε παλαιότερα.

· Χαμηλότερα επίπεδα ανοσίας απέναντι σε ιώσεις

Το σώμα στέλνει μηνύματα ότι το παρατεταμένο στρες πρέπει να σταματήσει. Ο οργανισμός είναι ευάλωτος απέναντι σε ιώσεις και γρίπες.

· Μικρότερη επένδυση σε διαπροσωπικές σχέσεις

Ένα άλλο πιθανό σύμπτωμα είναι η κοινωνική απόσυρση. Η αίσθηση ότι δεν έχουμε να προσφέρουμε τίποτα στους άλλους, τίποτα δεν είναι διασκεδαστικό πια, και ότι δεν υπάρχουν αποθέματα υπομονής για να διαχειριστούμε την καθημερινότητα.

· Αύξηση των ημερών απουσίας και αίσθημα ανικανότητας στην εργασία

Το να σηκωθούμε από το κρεβάτι και να ανταπεξέλθουμε στις απαιτήσεις της δουλειάς φαίνεται ακατόρθωτο. Πιθανότατα μπαίνει σε λειτουργία ένας αμυντικός μηχανισμός για να σταματήσει το πολύ δυσάρεστο συναίσθημα της ανημποριάς και της εξουθένωσης.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το burnout δεν αποτελεί κλινική ή ψυχολογική διαταραχή. Πάραυτα, έχει παρόμοια χαρακτηριστικά με την κατάθλιψη, την αγχώδη διαταραχή ή άλλες διαταραχές της διάθεσης. Είναι κατά κύριο λόγο λιγότερο σοβαρή, πιο προσωρινή σε διάρκεια και δημιουργείται από έκθεση σε στρεσσογόνες καταστάσεις και συνθήκες.

Πώς μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε;

Εάν πιστεύετε πως έχετε εκτεθεί σε αυτή την κατάσταση και, επιπλέον, εάν νιώθετε ότι τα συμπτώματα επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό τη λειτουργικότητα της ζωής σας, υπάρχουν τρόποι και επαγγελματίες στους οποίους μπορείτε να απευθυνθείτε.

Σε ένα πρώτο επίπεδο, είναι άκρως σημαντική η δημιουργία εργασιακών ορίων, και η υιοθέτηση υγειών συνηθειών.
Μάθετε να λέτε «όχι» σε καταστάσεις που σας πιέζουν πολύ, γυμναστείτε, αφιερώστε χρόνο σε εσάς και σε δραστηριότητες που σας χαροποιούν, και κοιμηθείτε τουλάχιστον επτά ώρες τη νύχτα.
Ένας άλλος τρόπος αυτοβοήθειας είναι η αυτοσυγκέντρωση (mindfulness). Έχει αποδειχτεί επιστημονικά ότι βοηθάει να διατηρούμε καθαρό το μυαλό μας και να έχουμε αισιόδοξα και θετικά συναισθήματα.
Αναζητήστε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε τα αρνητικά συναισθήματα.

Στην ISON Psychometrica έχουμε ως επίκεντρο τον άνθρωπο και την ευημερία του. Μέσω των εξειδικευμένων προγραμμάτων που διαθέτουμε, πρωταρχικός μας στόχος είναι η δημιουργία και η καλλιέργεια ανθρώπων και επαγγελματιών με μεγαλύτερη αυτογνωσία, κατανόηση, συμπόνια και, τελικά, διευρυμένη επίγνωση.

Τα προγράμματα Total Mindfulness μπορούν να αποτελέσουν θεμελιώδη παράγοντα ψυχικής ευημερίας και ευεξίας, τόσο για εσάς, όσο και για τους γύρω σας!

Δείτε στους παρακάτω συνδέσμους πώς μπορείτε να κάνετε το πρώτο βήμα της καινούριας σας πορείας!

Total Mindfulness Professional Course: https://totalmindfulness.info/course-page/

Total Mindfulness Website: https://totalmindfulness.info/

ISON Psychometrica: www.ison.gr